Στην προετοιμασία μιας μελέτης παρατήρησης, ο ερευνητής διαθέτει τρεις βασικές κατηγορίες μελετών στην εργαλειοθήκη του. Στη συνέχεια, θα αναλυθούν λεπτομερώς η περιγραφή, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μίας από αυτές.
Διατομεακή Μελέτη (Cross-sectional Study)
Η Διατομεακή μελέτη αποτελεί μια μορφή μελέτης παρατήρησης όπου αναλύονται δεδομένα από έναν πληθυσμό σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, εξηγώντας έτσι και το όνομά της (διατομεακή). Συνήθως χρησιμοποιείται σε ιατρικές, βιολογικές και κοινωνικές έρευνες, αλλά εφαρμόζεται επίσης και στην Οικονομική επιστήμη με τη μέθοδο της διατομεακής παλινδρόμησης. Αυτό βοηθάει στο να αξιολογηθεί η σχέση μεταξύ διαφόρων μεταβλητών σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο.
Μειονεκτήματα:
- Τα δεδομένα ρουτίνας (routine data) μπορεί να μην είναι κατάλληλα για να δώσουν μια σαφή απάντηση σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα
- Τα δεδομένα ρουτίνας δεν περιγράφουν ποια μεταβλητή είναι η αιτία και ποια το αποτέλεσμα
- Υπάρχει πιθανότητα για μεροληψία κατά την ανάκληση
Πλεονεκτήματα:
- Οικονομικά προσιτή
- Αναλύεται μια συγκεκριμένη ομάδα για να εξεταστεί εάν μια συγκεκριμένη κατάσταση ή δράση έχει επίδραση σε αυτήν
Μελέτη Κοόρτης (Cohort Study)
Η μελέτη Κοόρτης είναι ένα είδος μελέτης παρατήρησης που εστιάζει σε μια ομάδα ατόμων με κοινό χαρακτηριστικό, όπως το κάπνισμα ή υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, ή σε ατομικά γεγονότα, όπως το έτος γέννησης ή η αποφοίτηση. Είναι ένα από τα κύρια εργαλεία στις επιστήμες της υγείας και τις κοινωνικές επιστήμες, ιδιαίτερα στην επιδημιολογία. Μια καλά σχεδιασμένη μελέτη κοόρτης μπορεί να παράσχει σημαντικά και αξιόπιστα αποτελέσματα.
Μειονεκτήματα:
- Παρέχει ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με την έκθεση του υποκειμένου, συμπεριλαμβανομένου του ποιοτικού ελέγχου των δεδομένων και της εξέλιξης με την πάροδο του χρόνου.
- Παρουσιάζει μια ξεκάθαρη σειρά γεγονότων μεταξύ της έκθεσης και της νόσου
- Προσφέρει την ευκαιρία να μελετηθούν πολλαπλά αποτελέσματα που σχετίζονται με μια συγκεκριμένη έκθεση
- Επιτρέπει τον υπολογισμό ποσοστών επίπτωσης (απόλυτος κίνδυνος) καθώς και του σχετικού κινδύνου
- Η μεθοδολογία και τα αποτελέσματα είναι εύκολα κατανοητά από μη επιδημιολόγους.
- Ενεργοποιεί τη μελέτη σχετικά σπάνιων εκθέσεων
Πλεονεκτήματα:
- Δεν είναι κατάλληλη για τη μελέτη σπάνιων ασθενειών επειδή απαιτείται μεγάλος αριθμός θεμάτων
- Δεν είναι κατάλληλη όταν ο χρόνος μεταξύ της έκθεσης και της εκδήλωσης της νόσου είναι πολύ μεγάλος, αν και αυτό μπορεί να ξεπεραστεί σε ιστορικές μελέτες Κοόρτης
- Η διατήρηση υψηλών ποσοστών παρακολούθησης μπορεί να είναι δύσκολη
- Είναι ακριβή για εκτέλεση, επειδή συνήθως απαιτείται μεγάλος αριθμός θεμάτων
Μελέτη Περίπτωσης Ελέγχου (Case Study)
Η μελέτη Περίπτωσης Ελέγχου είναι μία ερευνητική τεχνική η οποία χρησιμοποιείται στην επιδημιολογία και στην κλινική έρευνα και κατά την οποία οι περιπτώσεις επιλέγονται για μελέτη με βάση την εξαρτημένη μεταβλητή, δηλαδή την παρουσία (ομάδα μελέτης) ή την απουσία (ομάδα ελέγχου) του χαρακτηριστικού ή της ασθένειας υπό μελέτη. Στη συνέχεια συγκρίνονται οι διαφορές στις συχνότητες ενός παράγοντα, γνωρίσματος, έκθεσης, χαρακτηριστικού ή πιθανής αιτίας (ανεξάρτητες μεταβλητές) μεταξύ των δύο ομάδων. Οι μελέτες ελέγχου περιπτώσεων είναι κατάλληλες για τη διερεύνηση σπάνιων αποτελεσμάτων ή αποτελεσμάτων με μεγάλη περίοδο λανθάνουσας καθυστέρησης επειδή τα άτομα επιλέγονται εξαρχής από την κατάληξή τους.
Μειονεκτήματα:
- Οι πληροφορίες σχετικά με την έκθεση και το ιστορικό τους βασίζονται κυρίως στη συνέντευξη και ενδέχεται να υπόκεινται σε μεροληψία ανάκλησης
- Η επικύρωση των πληροφοριών σχετικά με την έκθεση είναι δύσκολη, ελλιπής, ακόμα και αδύνατη
- Εξ ορισμού, αφορά μόνο μια ασθένεια
- Συνήθως δεν είναι δυνατή η παροχή πληροφοριών σχετικά με τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου
- Είναι γενικά ένας ατελής έλεγχος ξένων μεταβλητών
- Η επιλογή της κατάλληλης ομάδας ελέγχου μπορεί να είναι δύσκολη
- Η μεθοδολογία μπορεί να είναι δυσνόητη για τους μη επιδημιολόγους και η σωστή ερμηνεία των αποτελεσμάτων μπορεί να είναι δύσκολη
Οι μελέτες παρατήρησης αποκτούν όλο και μεγαλύτερη δημοτικότητα στην εξέταση της σχέσης μεταξύ διάφορων εκθέσεων, όπως παράγοντες κινδύνου ή χειρουργικές επεμβάσεις, και των αποτελεσμάτων, όπως ασθενειών ή επιπλοκών. Η αναγνώριση του γεγονότος ότι καλά σχεδιασμένες μελέτες παρατήρησης μπορούν να παρέχουν αξιόπιστα αποτελέσματα είναι σημαντική στην κοινότητα της πλαστικής χειρουργικής. Αυτό επιτρέπει στους ερευνητές να αξιολογήσουν και να σχεδιάσουν μελέτες παρατήρησης που να αντιμετωπίζουν σημαντικά κλινικά ερωτήματα.