Δειγματοληψία [Sampling]
Το στάδιο της Δειγματοληψίας [Sampling] είναι απαραίτητο για τον σχεδιασμό οποιασδήποτε έρευνας, καθώς μέσω αυτής συλλέγονται τα δεδομένα αυτής. Αυτά στην συνέχεια θα επεξεργαστούν και θα αναλυθούν με απώτερο σκοπό την εξαγωγή έγκυρων αποτελεσμάτων. Ακολούθως, αναδειχθεί η έννοια της Δειγματοληψίας, ενώ παρουσιαστούν και οι διάφοροι μέθοδοί της.
Ορισμός
Δειγματοληψία ονομάζεται η διαδικασία µε την οποία επιλέγεται ένα δείγμα (sample) από τον πληθυσμό (population) επιδιώκοντας αυτό να είναι όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικό.
Επιτυχής Δειγματοληψία
Γενικά, η Δειγματοληψία θεωρείται επιτυχής όταν η επιλογή του δείγματος παράγει αποτελέσματα, δείκτες και μετρήσεις που είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβή και μπορούν να γενικευτούν. Με άλλα λόγια να βρίσκονται πιο κοντά στις παραμέτρους του ευρύτερου συνόλου, δηλαδή του πληθυσμού.
Συνοπτικά, η Θεωρία Δειγματοληψίας (Sampling Theory) είναι το πεδίο της Στατιστικής που περιλαμβάνει τη μεθοδολογία για:
- Την επιλογή ενός δείγματος από έναν μεγαλύτερο πληθυσμό
- Την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων για τα ερωτήματα της έρευνας που θα έχουν ισχύ για τον πληθυσμό
Παραδείγματα
Χαρακτηριστικό παράδειγμα δειγματοληπτικών ερευνών είναι οι δημοσκοπήσεις (opinion polls), κατά τις οποίες επιλέγεται ένα δείγμα από ένα σύνολο ανθρώπων. Όσοι το αποτελούν καλούνται να απαντήσουν εκφράζοντας την προσωπική τους άποψη για ένα θέμα (π.χ. εάν είναι ικανοποιημένοι με το σύστημα υγείας, ποιο πολιτικό κόμμα τους εκφράζει κ.τ.λ.). Άλλα παραδείγματα δειγματοληπτικών ερευνών είναι οι έρευνες που διεξάγονται σε επίπεδο χωρών με σκοπό την εκτίμηση π.χ. του ποσοστού ανεργίας, του μεγέθους του πληθυσμού κ.τ.λ
Τύποι Δειγματολογικών Σχεδίων
Οι μέθοδοι δειγματοληψίας ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες :
- Μέθοδοι πιθανότητας (probability sampling)
- Μέθοδοι μη-πιθανότητας (non- probability sampling)
Για τα δείγματα που συλλέγονται με τη μέθοδο πιθανότητας, η εξαγωγή συμπερασμάτων και η επέκταση τους στον πληθυσμό είναι εφικτή κάνοντας χρήση της Στατιστικής Συμπερασματολογίας. Από την άλλη, για τα δεδομένα που συλλέγονται με τη δεύτερη μέθοδο είναι εφικτό να εφαρμοστεί περιγραφική στατιστική ώστε να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της έρευνας, αλλά δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί επέκταση των αποτελεσμάτων για τον πληθυσμό.
Σχέδια Δειγματοληψίας
Οι πιο γνωστές από τις μεθόδους δειγματοληψίας που βασίζονται στις πιθανότητες είναι οι παρακάτω:
- Απλή τυχαία (simple random): Κάθε µέλος του πληθυσμού έχει την ίδια πιθανότητα να επιλεγεί, με κάθε µια επιλογή να είναι ανεξάρτητη από την άλλη.
- Συστηματική (systematic): Τα στοιχεία του δείγματος επιλέγονται από τον πληθυσμό κατά ομοιόμορφα διαστήματα διατεταγμένης τάξης
- Στρωματοποιημένη (stratified): Ο πληθυσμός διαιρείται σε ομογενή στρώματα ως προς το χαρακτηριστικό που μας ενδιαφέρει. Στη συνέχεια διεξάγεται ανεξάρτητη δειγματοληψία σε κάθε στρώμα. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν αποτελούν το δείγμα.
- Συστάδων (cluster): Ο πληθυσμός διαιρείται σε διάφορες ομάδες, συστάδες (clusters), οι οποίες είναι όσο το δυνατό πιο ομοιόμορφες μεταξύ τους ως προς το χαρακτηριστικό που μελετάμε. Στη συνέχεια επιλέγουμε τυχαία κάποιες συστάδες στις οποίες κάνουμε απογραφή.
Βιβλιογραφία
Τζαβελάς, Γ. και Βόντα, Ι. (2017). Δειγματοληψία: Θεωρία και Εφαρμογές, Εκδόσεις Παρασκήνιο Μαρίνης Σπύρος & Σία, Ο.Ε., Αθήνα.
Φαρμάκης, Ν. (2016). Εισαγωγή στη Δειγματοληψία, Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη Α.Ε
Παπαγεωργίου, Ι (2015). Θεωρία Δειγματοληψίας [ηλεκτρ. βιβλ.], Αθήνα, Σύνδεσμος, Ελληνικών Ακαδημαικων Βιβλιοθηκών.