Επαγγελματική Εξουθένωση [Βurnout]
Η Έννοια της Επαγγελματικής Εξουθένωσης
Πρόκειται για μία έννοια που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα, καθώς οι επιπτώσεις της επηρεάζουν όχι μόνο το άτομο αλλά και γενικότερα την παραγωγή και την οικονομία. Καταβάλλονται προσπάθειες διαχωρισμού των εννοιών της επαγγελματικής εξουθένωσης και του επαγγελματικού άγχους, του οποίου θεωρείται ιδιάζουσα μορφή.
Συμπτώματα και Αποτελέσματα της Επαγγελματικής Εξουθένωσης
Με βάση τους Pines και Aronson (1988), η επαγγελματική εξουθένωση είναι μία κατάσταση φυσικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξάντλησης η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως κόπωση, αδυναμία, απόγνωση, ψυχοσωματικά παράπονα κ.α. Τα αποτελέσματα της στο άτομο μεταξύ άλλων είναι, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και το αίσθημα αποτυχίας, αφού έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην επαγγελματική αλλά και στην προσωπική και κοινωνική ζωή τους.
Μοντέλα Ερμηνείας της Επαγγελματικής Εξουθένωσης
Αρκετοί ερευνητές στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν όσο το δυνατόν καλύτερα την έννοια της Επαγγελματικής Εξουθένωσης δημιούργησαν μοντέλα για την ερμηνεία της. Τα σημαντικότερα είναι τα εξής:
- Το Μοντέλο των τριών διαστάσεων της Maslach (1982).
- Το Μοντέλο των Edelwich & Brodsky (1980)
- Το διαδραστικό Μοντέλο του Cherniss (1980)
- Το Μοντέλο του Pines (1986)
Καθ’ ένα από αυτά τα μοντέλα προσπαθεί να εξηγήσει τη σύνδεση της προσωπικότητας με το περιβάλλον ως αίτιο ανάπτυξης επαγγελματικής εξάντλησης. Αξίζει να αναφερθεί πως τα άτομα που αντιμετωπίζουν μία τέτοια κατάσταση, την εσωτερικεύουν λόγω της ενοχής και της αίσθησης ντροπής που τους δημιουργείται.
Μελέτη της Επαγγελματικής Εξουθένωσης
Η Μελέτη της Επαγγελματικής Εξουθένωσης πραγματοποιείται με τη χρήση ερωτηματολογίων (questionnairies) . Τα δύο σημαντικότερα ψυχομετρικά εργαλεία για την αξιολόγηση της είναι το Tedium Measure [TD] (Pines, Aronson & Kafry, 1981) και το Maslach Burnout Inventory [MBI] (Maslach & Jackson, 1981). Όσον αφορά το Maslach Burnout Inventory πρόκειται για μία κλίμακα η οποία αξιολογεί τα εξής χαρακτηριστικά:
- το βαθμό συναισθηματικής εξουθένωσης
- τα επίπεδα αποπροσωποποίησης και
- την αίσθηση μειωμένων προσωπικών επιτευγμάτων
Μέτρα Αντιμετώπισης της Επαγγελματικής Εξουθένωσης
Η αποφυγή αλλά και η αντιμετώπιση της Επαγγελματικής Εξουθένωσης στοχεύει σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι οι παρεμβάσεις σε ατομικό επίπεδο και το δεύτερο οι παρεμβάσεις σε οργανωτικό-διοικητικό επίπεδο, ενώ και τα δύο αφορούν ενέργειες για τις οποίες είναι υπεύθυνη η διοίκηση του εργασιακού χώρου. Ακόμη σύμφωνα με τον Seaward (1994) βοηθητικό θα μπορούσε να αποβεί ένα πρόγραμμα διαχείρισης χρόνου του εργαζομένου, καθώς θα τον διευκόλυνε να θέσει στόχους αλλά και να διακρίνει την επαγγελματική του ζωή από τις ευρύτερες αξίες της ζωής του (οικογένεια, φίλοι κ.λπ.)
Βιβλιογραφία
Αμαραντίδου, Σ. Λ. (2010). Επαγγελματική εξουθένωση και επαγγελματική ικανοποίηση εκπαιδευτικών.
Για περισσότερα σχετικά με την Επαγγελματική Εξουθένωση, καθώς και για περαιτέρω πληροφορίες, επικοινωνήστε με την ομάδα της DatAnalysis!