Κενό Γνώσης
Knowledge Gap
Εισαγωγή
Η ιδέα της ανεύρεσης κενών στην έρευνα έχει προβληματίσει τους περισσότερους ερευνητές. Για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, δεν υπήρχαν επίσημα ή καθιερωμένα πλαίσια για τον εντοπισμό ή τον χαρακτηρισμό των ερευνητικών κενών. Το κενό ενός ερευνητή μπορεί να είναι το μη κενό ενός άλλου ερευνητή. Η πλειονότητα αυτής της σύγκρουσης με τα ερευνητικά κενά τείνει να πατάει στην αντίληψη. Εξακολουθεί να είναι ένας αγώνας για τους περισσότερους ερευνητές, ιδίως για τους διδακτορικούς ερευνητές, να εντοπίσουν και να ορίσουν τα κενά στις μελέτες τους. Ένας σημαντικός τύπος ερευνητικού κενού είναι το κενό γνώσης (knowledge gap).
Εντοπισμός Κενού Γνώσης
Το κενό γνώσης αποτελεί ένα σύνηθες φαινόμενο που παρατηρείται σε προηγούμενες έρευνες και δύναται να συμβεί σε δύο περιπτώσεις. Πρώτον, μπορεί να μην υπάρχουν γνώσεις στο πραγματικό πεδίο σε θεωρίες και βιβλιογραφία από συναφείς ερευνητικούς τομείς. Δεύτερον, μπορεί τα αποτελέσματα μιας μελέτης να διαφέρουν από τα αναμενόμενα.
Επεξήγηση: Δεν υπάρχουν τα επιθυμητά ερευνητικά ευρήματα.
Μετά τον Εντοπισμό
Αφού εντοπιστούν τα κενά γνώσης, μπορεί να χρειαστεί να επαληθευτούν. Σε αυτό το πλαίσιο, επαλήθευση σημαίνει να διασφαλιστεί ότι το ερευνητικό κενό (research gap) όντως υπάρχει. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι βιβλιογραφικές επισκοπήσεις (literature review) πρέπει να συνθέτουν όλη τη σχετική βιβλιογραφία και να ενσωματώνουν όλη τη γνώση που υπάρχει στο αντίστοιχο ερευνητικό πεδίο. Εάν, ωστόσο, μια βιβλιογραφική ανασκόπηση δεν είναι επαρκής, υπάρχει ανάγκη επαλήθευσης των ερευνητικών κενών που προκύπτουν από τη σύνθεση, καθώς μπορεί να έχουν παραβλεφθεί εργασίες που αποκαλύπτουν ότι τα ερευνητικά κενά είχαν κλείσει στο παρελθόν.
Για την επαλήθευση, μπορεί να είναι λογικό να διεξαχθεί μια έρευνα με βάση τα άρθρα από τα οποία προέκυψαν τα αντίστοιχα κενά γνώσης ή τα οποία συνδέονται στενά με το ερευνητικό κενό. Το σκεπτικό αυτής της προσέγγισης είναι ότι άλλοι ερευνητές που ενδέχεται να έχουν καλύψει το ερευνητικό κενό θα αναφέρουν επίσης τα άρθρα από τα οποία προκύπτει το ερευνητικό κενό για να δικαιολογήσουν τις μελέτες τους. Σε περίπτωση που το ερευνητικό κενό δεν προκύπτει άμεσα από συγκεκριμένα ερευνητικά άρθρα, θα μπορούσε να βοηθήσει η αναζήτηση σε σχετικές βάσεις δεδομένων ή η σάρωση των επικρατούντων εγχειριδίων για όρους αναζήτησης που αναφέρονται στο ερευνητικό κενό.
Παράδειγμα στρατηγικής και συγγραφής
Οι ερευνητές πρέπει να εντοπίσουν σημαντικά κενά, ασυνέπειες ή/και αντιπαραθέσεις στη βιβλιογραφία. Αυτό χρησιμεύει για να διαπιστωθεί η ανάγκη για πρόσθετη έρευνα στην περιοχή ενδιαφέροντος. Το έργο αυτό, όπως και τα προηγούμενα, μπορεί να επιτευχθεί με συνοπτικό τρόπο. Για παράδειγμα:
Ο ερευνητής εντόπισε ένα προφανές κενό γνώσης στην προηγούμενη έρευνα που αφορούσε_____________. Επιπλέον, η προηγούμενη έρευνα δεν ασχολήθηκε με το θέμα του ___________________. Αυτό περιλαμβάνει αρκετές ανεξερεύνητες διαστάσεις που τελευταία έχουν προσελκύσει την ερευνητική προσοχή σε άλλους κλάδους (παραθέστε δύο έως τρία σχετικά άρθρα). Το ___________ θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω για να υπάρξει κατανόηση του γιατί κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με το __________________.
Συμπεράσματα
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις είναι απαραίτητες για την πρακτική της “έρευνας βασισμένης σε στοιχεία“. Μια ολοκληρωμένη και ρητή εξέταση των υφιστάμενων στοιχείων είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη ενός αναπάντητου και αναλύσιμου ερωτήματος, για τον σχεδιασμό μιας μελέτης που είναι πιθανότερο να απαντήσει στο εν λόγω ερώτημα και για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της μελέτης. Ο εντοπισμός των κενών από τις συστηματικές ανασκοπήσεις είναι ένας δρόμος προς την έρευνα με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία.
Τα θεμέλια της έρευνας βασίζονται στην υποβολή ερωτημάτων και στην εξεύρεση μιας νέας κατεύθυνσης έρευνας με βάση τα κενά της προηγούμενης έρευνας. Αυτό αποτελεί κινητήρια δύναμη για την έρευνα της νέας γνώσης ενώ ταυτόχρονα είναι ένα πλαίσιο που θα παράσχει στους ερευνητές ένα πρότυπο και ένα θεμέλιο για τη διεξαγωγή μιας συστηματικής και εμπεριστατωμένης βιβλιογραφικής ανασκόπησης.
Βιβλιογραφία
Anthony, M. (2020). ARTICLE:‘Research Methods and Strategies Workshop: A Taxonomy of Research Gaps: Identifying and Defining the Seven Research Gaps.’. Researchgate. Accessed January, 3.
Müller-Bloch, C., & Kranz, J. (2015). A framework for rigorously identifying research gaps in qualitative literature reviews.
Robinson, K. A., Saldanha, I. J., & Mckoy, N. A. (2011). Development of a framework to identify research gaps from systematic reviews. Journal of clinical epidemiology, 64(12), 1325-1330.
Για περισσότερα σχετικά με το Κενό Γνώσης, καθώς και για περαιτέρω πληροφορίες, επικοινωνήστε με την ομάδα της DatAnalysis!