Ορισμός:
Η ποιοτική έρευνα αποτελεί μια διαδικασία κατά την οποία ο ερευνητής επιδιώκει να κατανοήσει και να ερμηνεύσει τις απόψεις και τις αντιλήψεις των συμμετεχόντων στη μελέτη. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι αναγκαίο να ακολουθηθούν συγκεκριμένα βήματα, όπως ο σχεδιασμός του πλαισίου, ο καθορισμός της ερευνητικής ερώτησης, η επιλογή του δείγματος, η λεπτομερής παρουσίαση της μεθόδου συλλογής δεδομένων, και ο καθορισμός της μεθόδου ανάλυσης και παρουσίασης των αποτελεσμάτων.
Χαρακτηριστικά Ποιοτικής Έρευνας:
Η ποιοτική έρευνα εφαρμόζεται κυρίως στις Κοινωνικές Επιστήμες και βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες:
- Ο ερευνητής αναδεικνύεται ως το μέσο για τη διεξαγωγή της έρευνας.
- Ο κύριος στόχος της είναι η διερεύνηση κάποιων τομέων του κοινωνικού συστήματος που επιλέγει να μελετήσει.
Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά αποτελούν ουσιαστικά μέρη της διαδικασίας. Ο ερευνητής συλλέγει, αναλύει και ερμηνεύει τα δεδομένα προκειμένου να προκύψουν πληροφορίες. Η επαναλαμβανόμενη χρήση αυτών των πληροφοριών σε διάφορες κοινωνικές συγκυρίες τις καθιστά ως γνώση. Η ποιοτική έρευνα συχνά χρησιμοποιείται στη συγγραφή διπλωματικών εργασιών, επιτρέποντας στον ερευνητή να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με το “τι” και το “πώς” σε σχέση με το φαινόμενο που έχει επιλέξει. Ο στόχος μιας τέτοιας προσέγγισης είναι η ποιοτική διερεύνηση.
Τα δεδομένα που συλλέγονται σε μια ποιοτική έρευνα διαφέρουν από αυτά που συλλέγονται σε μια ποσοτική έρευνα, καθώς δεν εκφράζονται με μαθηματικούς όρους, αλλά απαιτούν ανάλυση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Με την ποιοτική έρευνα, επιτυγχάνεται η κατανόηση του ανθρώπινου παράγοντα, όπως συμπεριφορές, εμπειρίες, προθέσεις, απόψεις και κίνητρα. Μέσω της παρατήρησης και της ερμηνείας των δεδομένων, είναι δυνατόν να προβλεφθούν οι συμπεριφορές των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις.
Βασικά Χαρακτηριστικά
Η χρήση μιας συνέντευξης αποτελεί ένα “εργαλείο” ποιοτικής έρευνας, γνωστό και ως μη δομημένη συνέντευξη. Ο κύριος στόχος των ερευνητών που την χρησιμοποιούν είναι να συλλέξουν πληροφορίες και στοιχεία που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα τις απόψεις και τις αντιλήψεις του ατόμου που συνεντεύχεται. Ο συντονιστής καθοδηγεί τη διαδικασία, χρησιμοποιώντας κατάλληλες “ανοικτές” ερωτήσεις προκειμένου να ανακτήσει όλες τις σχετικές πληροφορίες που χρειάζεται.
Οι ομαδικές ποιοτικές συνεντεύξεις, γνωστές και ως focus groups, αποτελούν ένα εξαιρετικά χρήσιμο μέσο για την εμβάθυνση στις τάσεις, αντιλήψεις, ανάγκες και επιθυμίες της κοινής γνώμης. Παρότι αρχικά χρησιμοποιούνταν κυρίως στον τομέα του εμπορικού μάρκετινγκ, έχουν εξελιχθεί σε ουσιαστικό εργαλείο και στις πολιτικές εκστρατείες. Αυτές οι έρευνες διευκολύνουν την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών και την επιλογή κατάλληλων μηνυμάτων, καθώς επιδιώκουν τη λεπτομερή ανάλυση του πολιτικού τοπίου και τη μελέτη των προβλημάτων και των αναγκών των ψηφοφόρων. Αν και τα ευρήματά τους δεν μπορούν να υποστηριχθούν με στατιστικές μεθόδους, όπως συμβαίνει με τις ποσοτικές έρευνες, οι ποιοτικές έρευνες θεωρούνται ισχυρά εργαλεία έρευνας.
Σε αντίθεση με τις ποσοτικές έρευνες που κυρίως αποσαφηνίζουν το “τι” πιστεύει ο κόσμος, οι ποιοτικές έρευνες βοηθούν περισσότερο να εξηγηθεί το “γιατί”. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι ποιοτικές έρευνες αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία στις εκλογικές καμπάνιες. Επιτρέπουν μια μεγαλύτερη επιλεκτική ικανότητα στον τρόπο διατύπωσης των ερωτήσεων και στον τρόπο προσέγγισης των θεμάτων.