Η συστηματική ανασκόπηση αποτελεί έναν τύπο ανασκόπησης που χρησιμοποιεί συστηματικές μεθόδους για τη συλλογή δεδομένων, την αξιολόγηση των ερευνών και τον συνδυασμό των διάφορων μελετών που είναι διαθέσιμες.
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις περιλαμβάνουν ένα λεπτομερές και ολοκληρωμένο σχέδιο, καθώς και μια στρατηγική αναζήτησης που σχεδιάζεται εκ των προτέρων με στόχο τη μείωση της μεροληψίας. Σκοπός τους είναι να αξιολογήσουν και να συνθέσουν όλες τις σχετικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί για ένα συγκεκριμένο θέμα.
Συχνά, οι συστηματικές ανασκοπήσεις συνδυάζονται με μια μετα-ανάλυση, η οποία χρησιμοποιεί στατιστικές τεχνικές για τη σύνθεση των δεδομένων από διάφορες διαθέσιμες μελέτες σε μια ενιαία εκτίμηση.
Χαρακτηριστικά των συστηματικών ανασκοπήσεων:
Τα χαρακτηριστικά των συστηματικών ανασκοπήσεων περιλαμβάνουν την αντικειμενικότητα, τη συστηματικότητα, τη διαφάνεια και την ικανότητα αναπαραγωγής των διάφορων συμπερασμάτων που προκύπτουν.
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις αποτελούνται από μια σταθερή διαδικασία που επικεντρώνεται στην αναζήτηση μελετών που σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα. Ακολούθως, προβαίνουν σε μια συστηματική παρουσίαση και σύνθεση των αποτελεσμάτων από αυτήν την αναζήτηση. Τα κριτήρια για την συμπερίληψη ή αποκλεισμό των μελετών είναι αντικειμενικά και εφαρμόζονται με συνέπεια, εξασφαλίζοντας έτσι αξιόπιστα αποτελέσματα. Αυτή η διαδικασία στοχεύει στην ελαχιστοποίηση της μεροληψίας.
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις διατυπώνουν ερωτήματα που καλύπτουν διάφορους τομείς εφαρμογής και συνθέτουν μελέτες που έχουν άμεση σχέση με το ερευνητικό ερώτημα. Έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να παρέχουν μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των σύγχρονων στοιχείων που είναι διαθέσιμα για το συγκεκριμένο ερώτημα.
Επιπρόσθετα, για να παρουσιάσουν μια ποιοτική επίδοση, πρέπει να βασίζονται σε προσεκτικά σχεδιασμένα πρωτόκολλα.
Βασικότερα πλεονεκτήματα μεθοδολογίας:
Η κύρια προσόν της αυτής της μεθοδολογίας, σε σύγκριση με άλλες διαθέσιμες, είναι η ικανότητά της να περιορίζει τη μεροληψία μέσω μιας επιστημονικής διαδικασίας, η οποία περιλαμβάνει την αναζήτηση βιβλιογραφίας και την αξιολόγηση της ποιότητας των επιλεγμένων μελετών. Το βέλτιστο αποτέλεσμα προκύπτει όταν τα συμπεράσματα συνδυάζονται στατιστικά μέσω μιας μετα-ανάλυσης, κατά την οποία τα δεδομένα σταθμίζονται και συνοψίζονται.
Ορισμένα μειονεκτήματα της μεθοδολογίας:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, προκύπτουν διάφορες ελλείψεις, κυρίως όταν:
– Δεν συμπεριλαμβάνονται μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο πιο απομακρυσμένο παρελθόν.
– Δεν περιλαμβάνονται μελέτες που δεν έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, ειδικά όταν αυτές οδήγησαν σε αρνητικά αποτελέσματα.
– Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, οι ερευνητές αποκλείουν μελέτες που δεν έχουν δημοσιευτεί στα αγγλικά, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά κενά.
Εφαρμογή συστηματικών ανασκοπήσεων σήμερα:
Σήμερα, οι συστηματικές ανασκοπήσεις είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς για τη σύνοψη της ιατρικής βιβλιογραφίας και τον εντοπισμό πεδίων που χρήζουν περαιτέρω έρευνας. Αποτελούν το πρότυπο αναφοράς για τη δημιουργία αποδείξεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης λόγω της αυστηρότητας της μεθοδολογίας τους. Χρησιμοποιούνται για να υποστηρίξουν τη δημιουργία κατευθυντήριων οδηγιών κλινικής πρακτικής και να παρέχουν ενημέρωση για τη λήψη κλινικών αποφάσεων.